Augustus 1875 – 11 maart 1910 Homme (Meertens) Ritzema en Teuna (Henderika) Rietema
Homme Ritzema en Teuna Rietema trouwden op 5 augustus 1875 in Ezinge.
Homme was op 11 november 1842 geboren in Westernieland, zoon van Meerten Jans Ritzema en Aaltje Hommes Noordhuis. Zijn ouders waren beiden op moment van trouwen al overleden. Waarschijnlijk kwam hij toen van de boerderij “Dijkemaheerd” van zijn ouders in Westernieland; in ieder geval woonde hij op moment van trouwen in de gemeente Leens.
Homme was een van de 12 kinderen, die zijn ouders kregen.
Hij noemde zich ook wel Homme Meertens Ritzema, waarbij hij de voornaam van zijn vader toevoegde. Dat deed Teuna Rietema ook, die noemde zich ook wel Teuna Henderika Rietema, waarbij zij de vrouwelijke vorm van de eerste voornaam van haar vader toevoegde.
De twee oudere broers van Homme, Marten en Jan (landbouwers uit resp. gemeente Leens en Bedum) waren getuige bij zijn huwelijk. Teuna woonde op moment van trouwen op Oldijk 10 met haar drie zonen Pieter, Henderikus en Douwe.
Homme Ritzema (coll. fam. Terpstra.
Er was voor Teuna nog meer leed op Oldijk 10 te verwerken; na het verlies van haar eerste man in 1870, overleden op 3 december 1876 tegelijkertijd haar oudste en jongste zoon Pieter en Douwe Antuma. Getuigen op beide overlijdensakten zijn Jakob Rozema van Oldijk 12 en Jakob Folkerts van Oldijk 5.
Met haar nieuwe echtgenoot, Homme Ritzema, kreeg ze de volgende kinderen op Oldijk 10:
- Aaltje Ritzema, geboren 25 mei 1876. Zij trouwde in 1901 met landbouwer Pieter Datema van de huidige “Data”heerd aan de Meedenerweg in Feerwerd
- Grietje Ritzema, geboren 20 december 1877. Zij trouwde in 1902 met landbouwer Jan Mulder uit Noordwolde en ging eerst in Winsum en later in Niekerk wonen
- Martinus Popke Ritzema, geboren 30 november 1878
- Reina Ritzema, geboren 30 december 1880, Zij overleed 9 maanden later
- Reina Ritzema, geboren 14 augustus 1882. Zij trouwde in 1907 in Ezinge met landbouwer Jan Doornbos uit Hijken. Zij vertrok naar Beilen
- Ida Ritzema, geboren 24 oktober 1883. Zij trouwde in 1909 met commissionair Rijkwert Engels uit Wagenborgen en vertrok naar Termunten
En zo had Teuna dus 10 kinderen gebaard.
Op 31 mei 1887 was Homme getuige op de geboorteakte van Antje Steenstra, die op Oldijk 7 was geboren.
Nieuwe stal
De stal werd in 1893 vernieuwd (verlengd), zoals blijkt uit de gevelsteen, die nog steeds op Oldijk 10 is te bewonderen:
De gevelsteen in de schuur van Oldijk 10. H.M.R. staat voor Hommo Meertens Rittzema en T.H.R. voor Teuna Henderika Rietema (coll. fam. Ritzema)
Martinus Ritzema van Oldijk 5a vertelde, dat Hommo een “grote” boer wilde zijn en ook land erbij had gehuurd bij Oldijk 2.
Henderikus Antuma, Teuna haar zoon uit haar eerdere huwelijk vertrok op 27 mei 1895 naar de gemeente Leek, waar hij in het huwelijk was getreden met Elizabeth Bakker, een landbouwersdochter.
Op 9 juni 1895 was Homme een van de getuigen op de geboorteakte van Harm Groefsema, die op Oldijk 7 was geboren.
Op 6 juni 1902 verliet dochter Grietje Ritzema de boerderij om met haar kersverse echtgenoot in Winsum te gaan wonen.
Teuna overleed na een lang ziekbed op Suttum op 5 december 1906, bijna 65 jaar oud.
Nieuwsblad vh Noorden van 8 december 1906 (Delpher)
Nieuwsblad vh Noorden van 25 juli 1908 (Delpher)
De tweede en derde dochter sloegen vervolgens op 2 oktober 1907 hun vleugels uit; Reina vertrok na haar huwelijk met Jan Doornbos naar Beilen en Anje na haar huwelijk met Jan Bulthuis naar Ulrum.
In 1908 deed Homme Oldijk 10 in de publieke verkoop:
Het ging om een “voorlopige” aankondiging. Ik ga er van uit dat deze verkoping niet is doorgegaan, want Homme blijft eigenaar van de boerderij.
Op 12 januari 1909 voldeed Homme zijn landhuur aan jonkheer meester Reneke de Marees van Swinderen:
Het lijkt er op, dat de landerijen van Oldijk 10, voorheen in bezit van Reneke Meinard Adriaan de Marees van Swinderen, die op 13 juli 1899 was overleden, zijn geërfd door de kinderen van zijn broer Cornelis de Marees van Swinderen, Reneke de Marees van Swinderen en Dirk Rudolph de Marees van Swinderen, zoals zou kunnen blijken uit deze twee bladzijden van het huurboekje.
Waarschijnlijk is Kunje Mulder, met wie zoon Martinus Popke Ritzema op 27 mei 1909 trouwde, direct na dit huwelijk ook op Oldijk 10 komen wonen.
Op 22 december 1909 verruilde de vierde dochter Suttum voor een woonoord elders, Ida ging na haar huwelijk met Rijkwert Engels in Termunten wonen.
Homme Ritzema verhuisde op 11 maart 1910 naar Oldehove, waar hij 67 jaar oud op 9 november 1910 hertrouwde met de 48 jarige huishoudster Willemina Havinga uit Oldehove. Zij was een dochter van Jan Geerts Havinga en Trijntje de Vries.
Homme bleef deels eigenaar van Suttumaheerd en liet zijn zoon Martinus Popke Ritzema daarvoor huur betalen. Zelf droeg hij de huurpenningen af aan de blote eigenaar De Marees van Swinderen.
Homme Ritzema overleed in Leens op 82 jarige leeftijd op 7 juni 1925.
Nieuwsblad vh Noorden van 9 juni 1925 (Delpher)
Daarna zal de boerderij door vererving en verdeling volledig in bezit van Martinus Popke Ritzema zijn gekomen.
Dienstboden
Net als bij eerder besproken boerderijen aan de Oldijk woonde er ook heel wat personeel op Oldijk 10:
- Sikko Siegers, boereknecht. Hij kwam op 2 juni 1880 van Zuidhorn en vertrok op 8 juni 1882 naar Aduard. Sikko was een zoon van arbeider Jan Siegers en Martje Woldijk en was geboren op 19 februari 1860 in Zuidhorn. Hij trouwde op 1 april 1882 met naaister Aafke Hoek
- Jan van der Molen, werkbode. Er is niet aangegeven wanneer hij op Oldijk 10 kwam, wel dat hij op 5 juni 1880 vertrok richting Oldehove
- Tjeert van Hoogen, dienstknecht. Hij kwam van Hoogkerk op 23 augustus 1880 en vertrok weer op 21 mei 1881 naar Aduard. Hij was een zoon van dagloner Jan van Hoogen en Jantje van der Heide en was geboren op 8 juli 1856 te Hoogkerk. Hij trouwde op 17 mei 1882 met dienstmeid Trientje Munting
- Aafke van Polen, dienstmeid. Zij kwam op 21 december 1881 van Leek en vertrok op 23 juni 1883 naar Groningen. Aafke was een dochter van wever Garmt van Polen en Jantje Reinewerf en was geboren op 24 juli 1866 te Tolbert. Ze trouwde op 30 mei 1889 met boerenknecht Willem Drenth
- Riewert Wierenga, werkbode. Riewert kwam op 30 december 1882 van Aduard. Hij was een zoon van dagloner Simon Riewerts Wierenga en Martje Roelfs Meijer en was in Feerwerd geboren op 26 juli 1864. Riewert trouwde op 13 april 1900 met Martje IJpema uit Feerwerd. Er staat niet geregistreerd wanneer hij vertrok omdat hij in Ezinge bleef wonen. Bij de geboorte van hun eerste kind op 8 maart 1901 is Riewert vrachtrijder. Ik neem dus aan, dat hij in ieder geval voor 8 maart 1901 weer was vertrokken, ik neem aan na zijn huwelijk in 1900.
- Kunje van Heukelum, dienstbode. Zij arriveerde op 27 juli 1883 vanuit Oldehove. Kunje was een dochter van dagloner Klaas Wolters van Heukelum en Menje Jans Geersema en was in Aduarderzijl geboren op 6 oktober 1863. Ook hier is niet vermeld wanneer ze weer vertrok van de boerderij. Ze trouwde op 14 mei 1883 in Ezinge met boereknecht Jacob Beukema uit Hoogkerk en kreeg 5 maanden later haar eerste kind in Feerwerd. Ik ga er van uit, dat ze een paar maanden op Oldijk 10 heeft gewoond
- Watse Schuitema, dienstbode. Hij arriveerde op 15 mei 1887 vanuit Oldehove; niet duidelijk is wanneer hij vertrok. Watse was in Feerwerd geboren op 6 juli 1869, zoon van arbeider Wessel Sjoerts Schuitema en Trientje Noord. Hij trouwde in 1895 met dienstmeid Hiltje Ouwinga in Oldehove en ging wonen in een inmiddels afgebroken huis tussen en achter Peperweg 17
- Jan van Heukelum, boereknegt. Wanneer hij op de boerderij kwam is niet bekend, wel dat hij die op 13 juni 1891 verliet om te gaan wonen in Zuidhorn. Jan was geboren op 11 januari 1872 in Aduarderzijl, zoon van dagloner Klaas Wolters van Heukelem en Menje Jans Geersema en was dus een broer van de hierboven genoemde Kunje. De achternaam wordt steeds anders geschreven, dan weer met een “e” dan weer met een “u”. Als hij in 1893 in Uithuizermeeden trouwt met Martje Dijkman is hij voerman, waarna hij in Wehe gaat wonen
- Hendriktje van der Laan, dienstbode. Zij kwam op 5 december 1883 op Oldijk 10 vanuit Oldehove en zal de opvolgster zijn geweest van Kunje van Heukelum (zie hiervoor). Ze was een dochter van dagloner Jan van der Laan en Martje Tjapkes uit de Torenstraat en was geboren op 29 november 1861. Ze trouwde op 24 mei 1884 met schoenmaker Abele Faber uit de Torenstraat. Ook zij zal naar haar huwelijk verhuisd zijn van de boerderij, in dit geval naar de Torenstraat
- Jakob Zeeman, boerenknecht. Wanneer hij aankwam is niet vermeld, wel dat hij op 15 juli 1886 vertrok naar Winsum. Hij was geboren op 27 oktober 1859 in Ezinge, zoon van dagloner Heine Zeeman en Klaaske Meijer uit de Torenstraat. Jakob
- Wibbe Niemeijer, boereknecht. Wibbe was op de boerderij komen wonen op 25 juni 1890 en woonde daarvoor in Aduard. Daarheen vertrok hij ook weer op 25 mei 1896. Hij was in Den Ham geboren op 27 december 1874 als zoon van arbeider Jan Niemeijer en Sietske Knoop. Op 30 mei 1901 trouwde hij met Hilje Koster
- Rolina Dijkinga, dienstbode. Roelina was vanuit Adorp op 21 mei 1891 op Oldijk 10 gearriveerd en vertrok weer op 16 juni 1891 naar Aduard. Ze was een dochter van arbeider Jurjen Dijkinga en Epke Zijlema, geboren op 30 januari 1874 te Den Ham. Ze trouwde op 10 mei 1900 met boerenknecht Louwe Klaassens uit Oldehove
- Harm Fokkes, dienstbode. Harm kwam aan op 8 juli 1891 uit Oldehove en ging daarnaar terug op 10 mei 1894. Hij was op 16 augustus 1870 geboren in Feerwerd, zoon van dagloner Fokke Fokkes en Zwaantje Hut
- Sjoert Schuitema, boereknecht. Wanneer hij aankwam is niet vermeld, wel dat hij op 3 augustus 1895 naar Oldehove vertrok. Hij was geboren op 18 april 1872 in Feerwerd, zoon van dagloner Wessel Schuitema en Trientje Noord en dus een broer van de eerder genoemde Watse Schuitema. Hij trouwde in 1902 met Aafke van Dijk uit Feerwerd
- Zeeman trouwde op 13 juni 1891 met arbeidster Jaapje Tjapkes uit Oldehove, weduwe van Riewert Wieringa
- Alje Klamer, dienstbode. Onduidelijk is wanneer hij op Oldijk 10 kwam, wel dat hij vertrok op 16 mei 1896 naar Amsterdam. Alje is geboren op 26 juni 1879 in Fransum, zoon van arbeider Jan Klamer en Hendertje Noordhof. Hij trouwde in 1905 in Amsterdam met Maria Johanna Elisabeth Damman
- Tot slot heeft er nog een Reina Harkema gewerkt als dienstbode. Wanneer zij dat deed is niet vermeld. Reina was geboren in Saaksum op 20 september 1846, dochter van koopman Harmannus Harkema en Hiektje Popkes Rosema uit Saaksum. Ze trouwde in 1881 met arbeider Evert Oosta