Historie van de Oldijk - Ezinge

20 mei 1938 – 7 mei 1962 Kornelus Willem Wierenga en Anna Wierenga

Kornelus Willem Wierenga was geboren in Munnikezijl op 29 oktober 1916, zoon van landbouwer Jan Wierenga en Aafke Hoving.
Zijn vader Jan Wierenga was een zoon van Geerard Wierenga en Gepke Rispens een broer van Egbert Wierenga.

Kornelus Willem Wierenga werkte eerder als stagiair bij de familie van Wijk in de Haarlemmermeer. Hij ging in Hoofddorp op de Christelijke Hogere Landbouwschool. Daarvandaan kwam hij op 9 december 1936 als dienstknecht op Allersmaweg 60, de boerderij van Anna Wierenga haar ouders. Dit was waarschijnlijk ter voorbereiding van zijn huwelijk met Anna. Dit huwelijk vond plaats op 27 januari 1937 in Ezinge. Mogelijk heeft hij eerst nog gewerkt op de boerderij van Geertsema (Middagsterweg 3 Feerwerd).


Trouwboekje Kernelus Willem Wierenga en Anna Wierenga (col. fam. Wierenga)

Na hun huwelijk verhuisde het bruidspaar naar Van Swinderenweg 20. Dat huis was net gebouwd door timmerman IJle Bousema, die het huis in Amsterdamse stijl heeft proberen te bouwen (Na het vertrek van Kornelus Willem en Anna ging IJle, die daarachter een timmerfabriek bezat, er zelf wonen).
Waarschijnlijk werd Oldijk 12 eerst verbouwd voordat ze er in trokken. Op Van Swinderenweg 20 bleven ze wonen tot 20 mei 1938, waarna ze naar Oldijk 12 verhuisden.

Anna Wierenga was geboren op 19 januari 1916 te Allersma (Allersmaweg 60), dochter van landbouwer Jan Wierenga en Jantje Bakker op Allersmaweg 60 (anno 2021 mts. Broekhuijse). De vader van deze Jan Wierenga was een zoon van Egbert Wierenga (zie episode Egbert Wierenga en Korneluske Franssens).

(noot red. De huidige eigenaar van Allersmaweg 60 (anno 2021), Hein Broekhuijse c.s., kocht de boerderij op 8 januari 1997 tijdens de laatste Noorderrondrit van een nazaat van deze Wierenga’s, Egbert Wierenga, een neef van Jan Gerard Wierenga van Oldijk 12, zie episode (Jan Gerard Wierenga en Janna Erena Hamming mei 1962 – 5 maart 1965).

Kornelus Willem Wierenga was dus een kleinzoon van de ene broer (Gerard Wierenga) en Anna Wierenga een kleindochter van de andere broer (Egbert Wierenga), beiden achterkleinkinderen van Jan Tonnis Wierenga.
Het echtpaar was dus achternicht en achterneef van elkaar.

Kornelus Willem Wierenga en Anna Wierenga kregen op Oldijk 12 de volgende kinderen:


Trouwboekje Kernelus Willem Wierenga en Anna Wierenga (col. fam. Wierenga)

Het gezin Wierenga rond 1947, v.l.n.r. Greetje, Jantje, Aafke, Jan Egbert, Jan Gerard en de ouders Anna Wierenga en Kornelus Wierenga (coll. fam. Wierenga). Mogelijk is de foto op Allersma genomen omdat op de achtergrond de zuivelfabriek van Ezinge te zien lijkt te zijn.

Op 29 november 1939 kwam er versterking op de boerderij in de persoon van landarbeider Antonie Hut uit Den Ham. Hij vertrok weer op 4 april 1940 naar de gemeente Aduard, vermoedelijk terug naar Den Ham.

Klaas Geerard Wierenga
 Een jongere broer van Kornelus Willem Wierenga, Klaas Geerard Wierenga, kwam regelmatig een tijdje op de boerderij wonen. Dat was in de periodes:

Het leek dat Klaas Geerard op Oldijk 12 was ondergedoken in de 2de Wereldoorlog, maar dat lijkt onwaarschijnlijk, want hij stond bij de gemeente ingeschreven op Oldijk 12.
Hij trouwde in 1948 met Annechien Oosterhoff. Annechien was een dochter van Tunnis Oosterhoff en Grietje Leutscher uit Fransum, waar Annechien ook geboren was. Zij is een tante van de Jannes Oosterhoff van Zuiderweg 5 (anno 2021).
Klaas Geerard Wierenga was geboren op 4 juni 1921 te Nieuwe Ruigezandster Polder (Lauwerzijl). Hij overleed op 17-12-2008 in Zuidhorn net als zijn vrouw Annechien Oosterhoff, die daar op 30 juli 2012 overleed .


Begraafplaats Zuidhorn (online-begraafplaatsen.nl)

De Tweede Wereldoorlog
(zie ook boek “Terug naar toen De Tweede Wereldoorlog in en om de voormalige gemeente Ezinge”)

Kornelus Willem Wierenga was in 1936 toegetreden tot de Bijzondere Vrijwillige Landstorm (BVL). Hij werd daar onderofficier (sergeant).



Bij bovenstaande registratie woonde Kornelus Willem op Van Swinderenweg 20 (A156).

legitimatiebewijs Landstorm (coll. fam. Wierenga)

De BVL was in 1918 opgericht als een soort reserveleger. Voormalige militairen zonder mobilisatiebestemming konden zich hiervoor aanmelden. Het doel was ‘het ondersteunen bij het handhaven van de binnenlandse rust en orde”. Ze kregen wapens en uniformen en oefenden in hun vrije tijd.

In september 1939 werden mannen van de gemeente Ezinge gemobiliseerd. Dat waren oud militairen met groot verlof en leden van deze BVL, in totaal 79 mannen waaronder 23 leden van de BVL.


beloning Kornelus Willem als gemobiliseerde militair (coll. fam. Wierenga)

Hij ging dienen bij het 20ste Regiment Infanterie.
Toen de capitulatie van het Nederlandse leger een feit was, werd hij op 25 mei 1940 met “groot verlof” gestuurd, zoals blijkt uit het onderstaande document t.b.v. het verkrijgen van de kostwinnersvergoeding:


Inmiddels was Kornelus Willem in 1938 getrouwd en woonde hij op Oldijk 12.


Nieuwe Provinciale Groninger Courant van 8 januari 1940 (Delpher)

De Duitsers begonnen van alles in te vorderen, als eerste de jachtgeweren. De meeste boeren bezaten wel een jachtgeweer, ik denk haast dat Kornelus Willem er ook een had. Misschien was het wel een eerste teken van verzet dat hij zijn mogelijke wapen niet inleverde. Ook paarden werden gevorderd. Kornelus Willem had al tijdens de mobilisatie in 1939 twee paarden en hooi moeten afstaan aan het Nederlandse leger. Een paard kwam weer terug, maar die verkocht Kornelus Willem:


NvhN van 7 oktober 1940 (Delpher)

NvhN van 29 juni 1942 (Delpher)

Ik kan niet terugvinden of hij ook aan de Duitsers paarden heeft moeten afstaan.
In 1943 werden alle radio’s ingevorderd. De Duitsers wilden voorkomen dat er naar “verzets-“zenders werd geluisterd. Inmiddels was Kornelus Willem in de verzetsbeweging gegaan, het kan dus heel goed zijn dat hij zijn radio, als hij die had, gehouden heeft.
De Duitsers wilden eind 1943 ook veel metalen hebben. Zo werden de boeren “aangeslagen” voor het leveren van ijzerdraad en prikkeldraad.
Kornelus Willem werd aangeslagen voor 324 meter draad, gebaseerd op de omvang van zijn land; 6,7 ha bouwland en 18,5 ha grasland. In de hele gemeente Ezinge werd uiteindelijk “maar” ruim 400m draad ingeleverd, terwijl 5508m was gevorderd. Waarschijnlijk heeft Kornelus Willem ook maar weinig of niets ingeleverd.

Toen kwam in 1943 de beruchte mei-staking. Zie ook Oldijk 2 en Oldijk 10.
In mei 1943 kwam Nederland in verzet tegen de Duitsers, omdat de voormalige Nederlandse militairen zich moesten melden bij de Duitsers om te gaan werken in Duitsland. Boeren deden dat o.a. door te weigeren melk te leveren. Dit verzet werd met harde hand neergeslagen.
Zo werden er razzia’s gehouden waarbij op de Oldijk een paar boeren werden opgepakt. Ze waren ook op jacht naar Kornelus Willem Wierenga, maar die wist tijdig te vluchten. In het oorlogsboek “Terug naar Toen” is daarvan een ooggetuigenverslag opgenomen van Dien Hamming, die toen op Zuiderweg 8 woonde. Hij overnachtte bij Roelf Groenveld bij Elektra en is daarna naar familie in Lauwerzijl gevlucht en daar ondergedoken.
Zijn vrouw was hoogzwanger van Aafke toen hij op de vlucht ging. Het is onduidelijk hoe de boerderij bij zijn afwezigheid gerund werd en wanneer hij terugkeerde. Bij de geboorte van deze dochter zal hij in ieder geval niet aanwezig zijn geweest.


Uit dit registratiekaartje van het Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen blijkt, dat hij in het Georganiseerd Verzet zat.

Op 14 juli 1944 verscheen er alweer een advertentie van hem in de krant. Of dat betekende dat hij weer op de boerderij was is hieruit niet af te leiden.


NvhN 14 juli 1944 (Delpher)

Evacués
In de gemeente Ezinge moesten bewoners vele evacués onderbrengen. Dat was ook het geval op Oldijk 12. Er was een gezin Willems in Ezinge geplaatst, dat bestond uit 11 leden: Jozef Willems en zijn vrouw Henrietta Willems-Jansen met hun 9 kinderen, waaronder de 23 jarige dienstmeid Johanna Willems.
Deze laatste dochter werd ondergebracht op Oldijk 12, haar zus Catharina ging naar Oldijk 6 en de overige kinderen werden verspreid over Oosterweg 13, Aduarderdiep 17 en Aduarderdiep 13.
Het waren Venlose evacue’s, die daar op het adres Veldenseweg 216 woonden. Ze waren op 19 januari 1945 in Ezinge aangekomen en vertrokken weer na de zomer van 1945.


Kornelis Willem Wierenga in 1945 (van identiteitsbewijs, coll. fam Wierenga)

Uit het hieronder afgebeelde document blijkt dat Kornelus Willem lid was van de K.P. oftewel van de (Landelijke) knokploegen. De Landelijke knokploeg was een onderdeel van de Landelijke onderduikersvereniging. Zo was er ook een Groningse afdeling van de Landelijke knokploeg, waarbij naar ik aanneem Kornelus Willem Wierenga was aangesloten.
Knokploegen pleegden o.a. overvallen op distributiekantoren om aan distributiebonnen te komen voor onderduikers (zie ook het oorlogsboek over Ezinge, de overval op het distributiekantoor in Feerwerd) maar ze pleegden ook overvallen op gevangenissen om mensen van het verzet te bevrijden. Wat Kornelus Willem deed in het verzet was dus behoorlijk gevaarlijk!!!



Schoolfoto van zoon Jan Gerard Wierenga in augustus 1946. Voorste rij v.l.n.r. Annie Olinga, Jantje Wieringa, Henk Wierenga, Piet Ypema, Jan Gerard Wierenga, meester Buurma en Ludolf Velting. Tweede rij v.l.n.r. Piet Olinga, meester Damminga, Lien Roorda, Albert Brandsma, Boukje Brandsma, Titie de Groot en Hennie Kuipers. Achterste rij v.l.n.r. meester van der Veen, Anje Nieland, Dietje Kooi, Jannie van Dijk, van der Veen, Hennie Nieland, Jan Brandsma, Meintje Nieland, Jantje Kuiper, Ties Kuiper en juf Huizinga. (coll. fam. Wierenga)

Schoolreisje van de Chr. lagere school , in welk jaar precies is niet duidelijk (coll. fam. Wierenga)

Op 24 juni 1946 trok Anje H. Bazuin in op Oldijk 12. Ze kwam van Schiedam en vertrok een week later weer op 5 juli 1946 naar Groningen. Wat ze op de boerderij kwam doen is niet duidelijk.
Een paar jaar later kwam dienstknecht Frederik Visser uit Aduard op 15 juni 1949 op de boerderij om te helpen. Hij verliet Oldijk 12 na een jaar weer op 22 juli 1950 en ging naar Oostum, Oostumerweg 11.
Stagiar Kees W. v.d. Meer meldde zich op 9 april 1952, kwam uit Oldehove en vertrok weer op 9 juli 1952 naar Hoofddorp.


Oldijk 12vermoedelijk rond de jaren '50 (foto Ed Noordam)

Kornelus Wierenga en Maaike Voogd INB 1946 op de ijsbaan van Ezinge. (coll. fam. Wierenga)

Eigenaresse van Oldijk 12, Aafke Hoving, de weduwe van Jan Wierenga, overleed op 28 april 1954 in Zuidhorn. Kornelus Willem Wierenga heeft daarna de boerderij in zijn bezit gekregen.
Nu zijn vrouw was overleden bleef Kornelus Willem Wierenga met een reeks kinderen achter en zocht hij hulp in de huishouding. Zo verscheen huishoudster Aaltje Beerda op Oldijk 12. Ze kwam op 20 maart 1958 van Baflo. Het klikte zo goed met Kornelus Willem Wierenga dat ze op 9 juni 1961 trouwden.


Huwelijk Kor Wierenga met Aaltje Beerda op 9 juni 1961. Voorste rij v.l.n.r. Kor Wierenga, dochtertje Truus (6 jaar) en bruid Aaltje Beerda. Tweede rij v.l.n.r. de kinderen Corry, Greetje en Klaas. Achterste rij v.l.n.r. Jan Gerard, diens verloofde Janny Hamming, Jan Egbert en Aafke (coll. fam. Terpstra)

Aaltje (Aly) Beerda was geboren op 12 januari 1917 te Niekerk, dochter van Klaas Beerda en Matje van Til.

Op 7 mei 1962 vertrok Klaas Willem Wierenga met Aaltje Beerda en zijn kinderen naar Beerta om plaats te maken voor zijn zoon Jan Gerard. Daar kocht hij in 1967 een boerenbedrijf aan de Hoofdstraat 28 van 95ha, waarvan 45ha gepacht.
Zijn jongste zoon Klaas Renze trouwde in 1975 in Beerta met Baukje de Boer aan wie Klaas Willem in 1983 deze boerderij verkocht. Klaas Renze emigreerde rond 2001 naar Alberta in Canada en startte daar een nieuw bedrijf.

Aly Beerda overleed in Beerta op 21 augustus 1981 en werd begraven in Ezinge. Ze werd 64 jaar.


Kornelus Willem Wierenga overleed in Beerta op 23 oktober 1993 en werd begraven in Ezinge naast zijn eerste vrouw Anna Wierenga.


De grafstenen van Anna Wierenga en Kornelus Willem Wierenga (eigen foto)

Trouw van 26 oktober 1993 (Delpher)

Volgende periode