Historie van de Oldijk - Ezinge

14 maart 1816 - 10 februari 1859 Tijmen Bartels Hoolsema en Aaltje Duurts Diepenga

Op 14 maart 1816 verkochten Jelke Roelfs Vos en zijn vrouw de boerderij voor 4000 gulden aan Timen Bartelds Hoolsema, die al landbouwer was in Ezinge en zijn vrouw Aaltje Duurts Diepenga.
De boerderij heeft dan nog steeds 63 grazen land onder beklemming, eigenaar is de heer Zuilen van Nieveld en zijn vrouw (zie vorige episode), huur was 150 gulden per jaar.

Zo zag het land van Oldijk 5 (63 grazen) er toen uit:


kaartje opgemaakt door Ed Noordam. Bovenaan Oldijk 6, midden Oldijk 5 en onderaan Oldijk 8

Tijmen (Tiemen, Timon) Bartel(d)s Hoolsema en Aaltje Duurts Diepenga (Diepinga) trouwden op 25 juli 1812 in Hoogkerk. Tijmen had toen nog niet de achternaam Hoolsema, hij heette toen Tijmen Bartelds en was landbouwersknecht. Aaltje was bij het huwelijk dienstmeid.
De voor- en achternamen van deze familie worden vaak verschillend geschreven. Tijmen is ook wel Timen, Tiemen of Tiemon, Bartels ook wel Bartelts of Bartelds, Hoolsema ook wel Hoolzema, Diepenga ook wel Diepinga.

Tijmen Bartels Hoolsema was op 2 november 1788 in Wierum geboren, zoon van landbouwer Barteld Tijmens en Catharine Hindriks uit Wierum. Zijn ouders waren beide in 1795 overleden.

Aaltje Duurts Diepenga was op 20 mei 1789 geboren in Leegkerk, dochter van landbouwer Duurt Jans en Mattje Tonnis. Haar vader was in 1799 overleden.

De huwelijksakte van Tijmen en Aaltje is volledig in het Frans opgesteld. Nederland was immers nog onderdeel van het Franse keizerrijk, wat duurde tot 1813, toen Napeleon werd verslagen en afstand deed van de troon. De oudste zoon van de naar Engeland gevluchte stadhouder Willem V keerde terug naar Nederland en werd in 1815 als Willem I koning der Nederlanden.

Zeer waarschijnlijk hebben ze eerst op de boerderij van de ouders van Aaltje gewoond in Leegkerk (Aaltje was ruim 5 maanden zwanger toen zij trouwde).
Daar kregen ze hun eerste kind:

Het echtpaar Hoolsema kwam dus op Oldijk 5 met één kind.

Ze woonden al op Oldijk 5 toen ze de boerderij kochten, want al in 1815 kregen ze er hun tweede kind:

Daarna volgden nog acht kinderen:

.

Klaaske was het laatste kind van Aaltje, waarmee ze in 24 jaar tijd 10 kinderen op de wereld zette.

Op 4 januari 1822 werden bezittingen van wijlen Abraham Hartzema (ovl 16-9-1818) op een publieke verkoop. Hieronder was o.a. de boerderij Zuiderweg 3 (nu Auldrik Guikema) met 73 ½ gras en nog een perceel van 7 grazen pastoriegrond, dat aansloot bij het bezit van Oldijk 5. Timen Bartelds wist dit stuk te bemachtigen en betaalde er 1080 gulden voor. Het was beklemd land met een huur van fl 17,50 per jaar aan de Hervormde kerk van Ezinge.
Zo kwam Oldijk 5 dus aan dit verste stuk land. Zie kaartje bij episode “Mei 1872 – 25 juni 1929 Jak(c)ob Folkerts en Gieske Sche(e)rings”, het paars gekleurde stuk. Zo breidde Oldijk 5 uit van 63 grazen naar 70 grazen land.
Zuiderweg 3 werd trouwens op die publieke verkoop gekocht door de weduwe van Abraham Hartzema, Riemke Gerrits en haar nieuwe echtgenoot Pieter Jochums Meinema, een zoon van Jochem Gerrits (zie episode “ca. 1755-10 maart 1800 Jogchum Gerrits en Renske Fokkes (Fockes)”.

Duurt Timens Hoolsema werd schoenmaker en trouwde op 26 september 1839 in Aduard met Trientje Hes en ging met haar in Oostwold wonen en vervolgens in Oldehove. Trijntje Hes overleed in 1845 in Oldehove. Na haar overlijden trouwde Duurt in 1851 met de 29 jarige dienstmaagd Jantje Jans Meijer.
Barteld Timens Hoolsema trouwde in 1852 met Hilje Onnes Harkema, weduwe van Pieter Ottes van Zanten, en ging in Leegkerk wonen. Tot zijn huwelijk woonde hij op Oldijk 5. In Aduard overleed hij als rentenier op 23 februari 1878 op 56 jarige leeftijd.
Jan Tiemens Hoolsema trouwde in 1845 met Jantje Ites Muller uit Fransum en vertrok naar Oldekerk en daarna naar Lagemeeden.
Mat(t)je Hoolsema trouwde 12 juni 1845 in Ezinge met Kornelis Muller, die weduwnaar was van Anna Harsveld. Ze gingen na hun huwelijk in Zuidhorn wonen, waar Matje op 11 januari 1858 overleed, slechts 38 jaar oud.
Pieter Timens Hoolsema trouwde in 1851 met Foske Jakobs Bloem en volle nicht van Pieter. De moeder van zijn vrouw was een zus van zijn eigen moeder. Na haar overlijden in 1855 hertrouwde Pieter met Elizabeth Izebrands de Boer op 12 februari 1858. Elizabeth Izebrands de Boer was een dochter van Izebrand Klasen de Boer, die landbouwer was op de boerderij Schoorsterweg 6 (anno 2018 Jakob IJpema). Ze was weduwe van Freerk Geerts Danhof van de Boikemaheerd. Ze vestigden zich later op Nieuwestreek 1 (anno 2018 fam. Pestoor). Een dochter van Pieter Timens Hoolsema en Voske Jakobs Bloem, Aaltje (Pieters) Hoolsema, overleed op 16 jarige leeftijd en is begraven bij de Hervormde kerk. Pieter Timens Hoolsema overleed op 1 september 1899 in Torenstraat 4.
Tonnis Tiemens Hoolsema trouwde in 1852 met Korneliske Sjabbes Datema en werd bakker in Feerwerd. Daar overleed hij op 18 oktober 1856, pas 30 jaar oud. Korneliske was een zus van Roelf Sjabbes Datema, de vader van Pieter Datema, de grootvader van Jan Datema, die nog altijd in Feerwerd woont op dezelfde boerderij aan de Meedenerweg, tevens overgrootvader van Marja Datema aan het Aduarderdiep en (anno 2019) betrokken bij het streekblad De Middagster.

Om het nog ingewikkelder te maken: Deze Pieter Datema trouwde met Aaltje Ritzema, die weer een dochter was van Homme Ritzema en Teuna Rietema van Suttum (Oldijk 10).

Maar snel weer terug naar Oldijk 5 en de familie Hoolsema:
Trientje Hoolsema trouwde in 1860 met landbouwer Albertus Bouwes en verhuisde naar Solwerd (Appingedam). Daar overleed ze op 6 april 1910.
Jacob Hoolsema trouwde in 1864 met Trijntje Draak en werd schuitevaarder. Hij verhuisde met zijn vrouw naar Appingedam en overleed op 5 februari 1905 in Groningen.
Klaaske Hoolsema trouwde in 1871 met verveener Fredrik Harms Pen uit Munnekeburen, weduwnaar van Antje Brugge. Klaaske vertrok zeer waarschijnlijk na haar huwelijk naar Munnekeburen.

In 1825 vond er een grote “koepok”-intenting plaats van de kinderen van Ezinge. Drie kinderen van de Hoolsema’s werden ingeënt:


kaartje opgemaakt door Ed Noordam. Bovenaan Oldijk 6, midden Oldijk 5 en onderaan Oldijk 8

Op 20 januari 1830 kocht Tiemen Bartelds Hoolsema Oldijk 7 van waarschijnlijk Zuiderweg 5 (Aduarderheerd). Waarom hij dat deed is me niet duidelijk geworden, wellicht om arbeiders onder te brengen.

In 1839 verkopen de erven van mevrouw Baronesse van Zuylen van Nievelt (geboren Lewe van Aduard) vele bezittingen van de baronesse, waaronder het land van Oldijk 5:


Groninger Courant van 5 maart 1839

Het eigendomsrecht van het land van Oldijk 5 werd gekocht door de advokaat Dirk Rudolph Wijckerheld Bisdom, die in 1833 getrouwd was met Adrienne Frederique Jeannette baronesse van Imhoff. Hij was een zoon van de advokaat < a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Bisdom_(geslacht)">Carel Jan Jacob Wijckerheld Bisdom en Johanna Lewe.

Het merendeel van de huwelijken van haar kinderen maakte Aaltje Duurts Diepenga niet mee, ze overleed op 9 maart 1850 op Oldijk 5, ze was toen 60 jaar oud.
Aaltje werd begraven tegenover de hoofdingang van de kerk. Er verscheen een zerk met een opmerkelijke tekst: “Ziet lezers die ik niet meer ken, haast zijt gij een lijk als ik nu ben”.
Tiemen Bartelds Hoolsema bleef achter met zes kinderen, waarvan de oudste Barteld Timens was (35) en de jongste Klaaske (nog net geen 14).

In de jaren 1848-1850 woedde er een ernstige cholera epidemie, die veel Ezingers het leven kostte


Staatkundie en Staathuishoudkundig boekje van 1850

Voor het overlijden van Aaltje werden de kinderen van Tiemen Bartelds Hoolsema door vererving mede eigenaar van Oldijk 5. Tiemen erfde zelf de boerderij met 31.55.70 ha. land. Hij verkreeg eveneens weer Oldijk 7 zie eerder in deze episode. Het was toen een arbeiderswoning en tuin, totaal 0.07.30ha. met een beklemmingshuur van 2,50 gulden.

Een paar jaar na het overlijden van zijn vrouw nam Tiemen voorbereidingen om te stoppen met boeren op Oldijk 5. In 1854 verhuurde hij de helft van zijn land voor een jaar via een publieke verhuring aan diverse huurders.


Provinciale Groninger Courant va 24 janari 1854

In datzelfde jaar liet hij op 23 maart een publieke verkoping plaatsvinden van zijn vee en zijn materiaal. De verkoping geschiedde onder grote belangstelling en leverde fl. 2414,60 op. Omdat het aardig is zijn bezittingen op dat moment te bekijken volgt hieronder de specificatie van zijn verkoop


Groninger Archieven toegang 100/3/23

In 1855 bood Tiemen opnieuw 20 bunder groenland te huur aan. Kastelein, tevens bakker, was zijn zoon Pieter Tiemens Hoolsema, in wiens “huize” de publieke verhuur plaats vond (huidig café de Brug):


Groninger Archieven toegang 100/3/23

>p>Een jaar later verhuurde Tiemen Hoolsema dat deel van zijn landerijen opnieuw voor een jaar. Later bleek, dat hij jarenlang de huur (beklemmingsrecht) niet had betaald.

Tiemen verhuisde na de verkoop van de boerderij met zijn drie jongste kinderen naar Nieuwestreek 15.
Drie jaar nadat zijn laatste kind, Klaaske in 1871 was uitgevlogen overleed Tiemen Bartelds Hoolsema daar op 24 maart 1874, hij was toen 85 jaar oud. Hij werd begraven bij de Hervormde kerk van Ezinge.
Op de begraafplaats bij de Hervormde kerk van Ezinge (althans wat er na de afgravingen van professor van Giffen in begin jaren ’30 van de 20ste eeuw van is overgebleven) liggen een aantal leden van de Hoolsema-familie begraven:


Aaltje Duurts Diepenga, echtgenote van Timen Bartelds Hoolsema ovl 9 maart 1850 bij de hoofdingang van de kerk, westzijde dus


Aaltje Pieters Hoolsema, dochter van Pieters Timens Hoolsema en Foske Jakobs Bloem ovl 24 oktoberr 1868 aan de noordzijde vd kerk


Sjabbe Kornelis Hoolsema, zoontje van Tonnis Tiemens Hoolsema en Korneliske Sjabbes Datema, ovl 2 maart 1861 (5 jaar oud) en daarnaast Tiemen Bartels Hoolsema, zoon van hetzelfde echtpaar, ovl 14 december 1861 (8 jaar oud) aan de noordzijde van de kerk

Tiemen Bartelds Hoolsema was nauw betrokken bij de Hervormde kerk. Hij was in ieder geval al in 1825 diaken van die kerk.


Tiemen Bartelds Hoolsema, weduwnaar van Aaltje Duurts Diepenga, ovl 24 maart 1874 noordzijde kerk


Foske Jakobs Bloem echtgenote van Pieter Timens Hoolsema, ovl 15 maart 1855, noordzijde kerk